De eeuwenoude ambacht van Washipapier maken staat op het punt te verdwijnen. Het aantal Japanse papiermeesters dat deze kunst tot hun passie heeft gemaakt, wordt steeds kleiner. Gelukkig is de Nederlandse Rogier Uitenboogaart één van de Japanse papiermeesters die het vak van Washipapier maken nog uitoefent en het jou maar al te graag leert.
Rogier Uitenboogaart
In 1979, onder de indruk van de verfijnde kunst van Washipapier, besluit Rogier Uitenboogaart om naar Japan te reizen. Hij reist met de trein via Berlijn en Rusland naar Japan. Een spannende tijd, met strenge controles, rijen militairen en grote spotverlichtingen worden de reizigers op de treinstations opgewacht. Eenmaal in de trein is men vrij om te doen wat ze willen.
Op de stations onderweg staan verkopers met warme aardappelen in gewikkeld in kranten te wachten op de trein om aan de reizigers te verkopen. De supermarkten in Rusland zijn op ingeblikt vis na leeg. Een lastige tijd om deze reis te maken. En wat een verschil om vervolgens aan te komen in Japan die tussen 1980 en 1992 de rijkste periode ooit beleefde.
Rogier reist het land door en leert van de beste Washipapier-makers. Van 1981 tot 1992 dompelt hij zich volledig onder in de technieken en de teelt van de benodigde grondstoffen. In 1992 geeft hij zijn eerste workshops – iets wat hij tot op de dag van vandaag vol passie blijft doen.
Washi Studio KAMIKOYA
Hoog in de bergen van het Japanse eiland Shikoku ligt Washi Studio KAMIKOYA, de studio en traditionele ryokan die Rogier samen met zijn vrouw en zoon runt. Hier kun je deelnemen aan verschillende workshops waarbij je in anderhalf uur of twee dagen de kunst van het papier maken ervaart. Een kunst is het echt, het is volledig anders dan het witte printpapier dat wij kennen.
In de traditionele ryokan kun je met het geluid van de rivier en krekels op de achtergrond ontspannen na een dag vol kennis en inspiratie. Als je het appartement binnenloopt komt de geur van stro je tegemoet, op de vloeren liggen namelijk de eeuwenoude traditionelen stro vloeren matten. Slapen doe je op een comfortabel futonmatras op de grond en geniet van een maaltijd rond een traditionele tafel met ingebouwde barbecue. Washi Studio KAMIKOYA biedt een unieke kans om je onder te dompelen in de Japanse cultuur.
Kijk hier voor de actuele beschikbaarheid.
Workshop Washipapier maken
Bij Washi Studio KAMIKOYA heb je de keuze uit twee workshops: een van 1,5 uur, waarin je een eigen vel Washipapier maakt en er een kunstwerk van creëert, of een intensievere tweedaagse workshop die dieper ingaat op het hele proces van Japans papier maken.
De techniek van Washipapier maken
De kunst van het Washipapier maken gaat 4200 jaar terug en wordt grotendeels met de hand uitgevoerd. Het proces begint met het stomen van de stam van de moerbeiboom (de variant zonder vruchten). Door het stomen wordt de bast gemakkelijk losgemaakt. In de workshop zijn deze eerste stappen al door Rogier gedaan.
Je begint zelf met een balletje pulp, deze ga je met een houten plank tot vezels slaan, in het ritme ‘’zacht, zacht, hard’’’. Jeroen en ik waren naast elkaar aan het slaan en gingen redelijk in hetzelfde tempo, dit is terug te zien in de vezels van ons papier. De papiermeesters kunnen dus echt door verschillende ritmes te gebruiken verschillende designs ontwerpen. Voor vel A4 papier heb je ongeveer een meter van de moerbei stam nodig.
Als de vezels eenmaal fijn genoeg zijn, meng je de pulp met water en slijm van bepaalde planten, zoals de Okrawortel, om zo de basis voor het papier te maken. Vervolgens giet je laagje voor laagje de pulp in een mal.
Vervolgens gaan we de tuin in om wat kleine blaadjes en bloemetjes te plukken om van ons velletje papier een kunstwerk te maken.
Dan begint het creatieve deel: in de tuin verzamel je kleine blaadjes en bloemen om je papier tot een uniek kunstwerk te maken. In eerste instantie zochten we perfecte blaadjes, maar Rogier introduceerde ons in de Japanse filosofie van Wabi-Sabi: de schoonheid van imperfectie. In de natuur is geen enkel blad hetzelfde: sommige zijn gescheurd, andere hebben gaatjes door insecten. Deze gedachte inspireerde me om een poging tot perfectie los te laten. Zie jij de Wabi-Sabi filosofie terug in mijn kunstwerk?
We zijn dus niet alleen papiermakers maar ook nog kunstenaars. De kunstwerken die Rogier maakt zie je overal terug in de ryokan, zo is er in de slaapkamer behang met grote varens in verwerkt.
Wil jij ook een workshop bij Rogier volgen? Neem dan een kijkje op zijn website.
Hoe kom je er?
Om bij Washi Studio KAMIKOYA te komen heb je wat tijd nodig, maar die tijd is het zeker waard. Combineer een bezoek aan Washi Studio KAMIKOYA met een roadtrip over het eiland Shikoku.
Afhankelijk van waar in Japan je vertrekt reis je het beste met de trein naar Takamatsu, Tokushima of Matsuyama. In een van deze steden huur je een auto en reis je vervolgens dwars door de prachtige Japanse natuur naar Washi Studio KAMIKOYA.
Een auto huren in Japan doe je via deze link bij Klook of bij hier bij Sunnycars. Je kunt het beste voor een kleine auto gaan, de wegen kunnen nogal smal zijn. Let er op dat ze in Japan aan de linkerkant van de weg rijden en dat je een internationaal rijbewijs nodig hebt. Deze kun je ophalen in een ANWB-winkel.
Ga jij traditioneel Washipapier maken?
Breng jij tijdens jouw rondreis door Japan een bezoek aan Rogier Uitenboogaart om de kunst van het Washipapier maken? Ja? Stuur je me een foto van het eindresultaat? Ik ben erg benieuwd.
Goed voorbereid op reis? Vergeet dan deze handige reisgids niet.
Dit artikel bevat een samenwerking en / of affiliate links: Wil je hier meer over weten, kijk dan bij de privacyverklaring.
